Mỗi ngày mình nhận được nhiều inbox của các mẹ hỏi:

“Chị ơi, em không được mập mạp cho lắm vậy sữa em có đủ chất không?”

“Chị ơi, con e 12th rồi, giờ liệu sữa có còn chất gì nữa hay không? E thích cho con bú mà sợ sữa không đủ chất cho con…”

“Chị ơi, e thấy sữa e lỏng le hà, không có đậm đặc như sữa của các mẹ khác, vậy sữa e có đủ chất không?”

CHẤT là gì? 4 nhóm chất có trong khẩu phần thức ăn và cũng là 4 trong 5 nhóm hợp chất hữu cơ tham gia vào cấu tạo và chức năng sống của cơ thể  đó là: Cacbonhydrat (đường, tinh bột..), Lipit (chất béo), Protein (đạm), Vitamin và khoáng chất . Như vậy thì sữa là sản phẩm của cơ thể sống, nó cũng gồm hơn 80% là nước, còn lại là sự có mặt của 4 nhóm hợp chất hữu cơ bên trên.

SỮA MẸ được sản xuất từ đâu? Trong cơ thể có loại tế bào làm nhiệm vụ tiết sữa đó là tế bào nang tuyến. Các nang tuyến này tập hợp lại tạo nên các tiểu thùy và bao quanh các tiểu thùy là hệ thống mạch máu chằn chịt. Hệ thống mạch máu mang đến lượng máu lớn chứa “CHẤT” cung cấp cho tế bào nang tuyến sản xuất sữa. Tóm lại, sữa được sản xuất từ máu.

SỮA MẸ được sản xuất theo công thức nào? Con người trải qua 3,5 triệu năm tiến hóa, sữa là sản phẩm của từng cơ thể nhưng nó cũng là sản phẩm chung của sự tiến hóa giống loài. Vì vậy công thức (thành phần, số lượng) các hợp chất hữu cơ góp phần tạo nên sữa là thống nhất cho giống loài để đảm bảo cho sự tồn vong của giống loài chứ không phải là riêng lẻ cho từng cá thể. Như vậy trải qua quá trình tiến hóa đã hình thành nên một công thức chung cho sữa của loài người. Tuy nhiên sản phẩm tiết này cũng có chứa những thành phần mang tính đặc trưng di truyền của từng cá thể, mà sự khác biệt này không ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển bình thường của cá thể.

Đến đây chúng ta biết rõ sữa được sản xuất từ máu và theo một công thức chung cho loài người. Như vậy thì CÂU HỎI THỨ 1 đặt ra là: liệu ngay lúc người mẹ chưa ăn gì hoặc  ngày hôm đó người mẹ ăn ít thì liệu sữa của cữ đó hoặc của ngày đó có thiếu chất? Cơ thể người có quá trình cân bằng nội môi (duy trì nồng độ của các hợp chất trong máu và dịch mô ở một chỉ số an toàn nhất định) và cũng có quá chuyển hóa qua lại giữa 3 các nhóm chất (cacbonhydrat, lipit và protein) thông qua hợp chất trung gian để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của cơ thể. Vì vậy khi 3 nhóm chất trên không được cung cấp đủ từ khẩu phần thức ăn thì cơ thể sẽ huy động năng lượng dự trữ trong cơ thể (glycogen) để chuyển hóa và cung cấp đủ 3 nhóm chất cho cơ thể và tất nhiên sẽ được đi vào sữa. Vì vậy lời khuyên dành cho các mẹ là trong khẩu phần ăn cần chú trọng đa dạng để cung cấp đủ vitamin và khoáng chất, không cần thiết ăn quá nhiều đạm hoặc chất béo hoặc tinh bột. Sữa mẹ chỉ thiếu chất khi người mẹ bị suy dinh dưỡng nặng, thiếu năng lượng dự trữ. CÂU HỎI THỨ 2  là: tại sao có sữa mẹ này màu trắng, mẹ kia màu vàng? Đây chính là sự khác biệt do yếu tố di truyền quyết định. Nhưng dù khác biệt thế nào đi nữa thì công thức chung cho sữa của loài người là đảm bảo những thành phần tối thiểu để em bé người phát triển tốt. Và do yếu tố di truyền cá thể nên sữa của mẹ nào thì tốt nhất cho con của mẹ ấy. Còn xét về mặt giống loài thì, không có sữa của mẹ ruột thì uống SỮA MẸ NGƯỜI người là phù hợp cho sự phát triển của em bé người hơn là uống SỮA MẸ CỦA CON BÊ.

PS: WHO đã có những nghiên cứu so sánh “chất” trong sữa mẹ qua các tháng khác nhau và so sánh giữa các bà mẹ. Các bạn tìm lại tại liệu chứng minh trong HỘI SỮA MẸ BÉTÍBÚTI nha.

Mùa đông đến, các mẹ sữa đặc biệt là các mẹ ở miền bắc và miền trung hay than phiền là hình như mình bị giảm sữa. Quả thật, trên thực tế cho thấy lượng sữa được tiết ra trong mùa lạnh có khuynh hướng giảm ở rất nhiều mẹ sữa. Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này:
Thứ 1: Thời tiết lạnh, mạch máu co lại làm cho tuần hoàn máu giảm, dẫn đến chu kỳ sản xuất sữa bị kéo dài và kết quả là lượng sữa đc sản xuất ít hơn. Đồng thời các ống dẫn sữa cũng có khuynh hướng co lại do nhiệt độ xuống thấp làm cho quá trình phóng tiết sữa ra ngoài cũng chậm chạp và khó khăn hơn.
Thứ 2: thời tiết lạnh gây cho chúng ta cảm giác ít khát nước và ít cần nước hơn. Vì vậy, có thể làm các mẹ quên uống nước, hoặc ít chú ý uống nước hơn
CÁCH KHẮC PHỤC
– Chú ý thường xuyên uống nước nóng và uống tăng lên
– Giữ ấm cơ thể cho tốt
– Chườm nóng, đắp nóng hai bầu vú trước khi cho con bú hoặc trước khi vắt hút sữa.
– Tăng cường ôm ấp bé và cho bé bú nhiều lần hơn.
PS: chúc các mẹ giữ gìn sức khỏe thật tốt và giữ được lượng sữa ổn định trong mùa đông lạnh giá.

Love all!

Ms Truc Phuong Truong

Dụng cụ chứa sữa khi lưu trữ

• Nếu bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh thì cần được bảo quản trong bình sữa hoặc dụng cụ chai lọ free BPA, đã được vệ sinh, tiệt trùng. Tuyệt đối không được chứa trong chai nước suối hoặc chai lọ thông thường. Vì trong điều kiện lạnh, các phân tử gây độc hại cho cơ thể người, từ chai lọ hòa tan vào dung dịch sữa. Tác hại của việc này tương tự như việc cho đồ nhựa đựng thức ăn bỏ vào lò vi sóng.
• Nếu bảo quản trong ngăn đông: chỉ nên sử dụng túi trữ sữa chuyên dụng free BPA. Các mẹ tuyệt đối không nên để trong chai lọ, đặc biệt là chai nước suối hoặc chai nhựa thông thường. Bởi vì các dụng cụ này chưa được tiệt trùng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sữa, thời gian bảo quản sữa và đặc biệt là có tác hại như đã đề cập bên trên.

Điều kiện về nhiệt độ và thời gian trong bảo quản sữa

Sữa sau khi đc hút ra khỏi bầu vú mẹ thì các bạn có thể để:

• Ở nhiệt độ phòng bình thường trong vòng 1h
• Ở nhiệt độ phòng 28-26 độ trong vòng 2h
• Ở nhiệt độ trong phòng máy lạnh dưới 26 độ thì được 6h;
• Ngăn mát tủ lạnh dưới 6 độ thì 48h;
• Ngăn đông tủ lạnh gia đình 2 cánh (-16 độ C) thì được 3th;
• Tủ đông chuyên dụng hoặc tủ có nhiệt độ -18 đến -20 độ C có thể trữ 6th-12th

Các mẹ lưu ý, đó là điều kiện bảo quản đối với sữa chưa cho em bé ngậm miệng vào. Vì vậy, các mẹ nên lấy 1 lượng vừa đủ mang từ tủ lạnh ra hâm cho bé bú. Nếu có dư cũng không dư quá nhiều, số sữa dư đó bé có thể bú trong vòng 1h sau đó. Qua thời gian đó thì không được sử dụng nữa.

LƯU Ý: TUYỆT ĐỐI KHÔNG ĐỂ TRONG TÚI Ủ ẤM HOẶC MÁY HẬM SỮA Ở NHIỆT ĐỘ HÂM SỮA HOẶC CAO HƠN

Bởi vì: ở nhiệt độ 37 – 50 độ là nhiệt độ lý tưởng để vi sinh vật phát triển làm cho sữa nhanh hư.

Các mẹ chú ý: nhiệt độ hâm sữa là 37-40 độ C, không được vội mà để nhiệt độ hâm cao hơn. Bởi vì ở nhiệt độ cao, kháng thể bị thay đổi cấu trúc không gian dẫn đến mất chức năng bảo vệ cơ thể và cũng làm mất chất của sữa (cơ chế tượng tự như kháng thể bị mất chức năng). Hâm ở nhiệt độ càng cao thì càng có nhiều kháng thể, hợp chất dinh dưỡng bị mất chức năng.

PS: Cái này ko khuyến khích, ko mong muốn nhưng phải nói để giảm bớt đc tai hại xíu: thấy các mẹ cho con uống sữa công thức hay pha 1 bình rồi để vô bình ủ ấm – như thế sữa sẽ mau hư.

Một sự chuẩn bị tốt từ giai đoạn thai kỳ sẽ giúp các mẹ có được lượng sữa dồi dào cho bé.

Có mẹ sau khi sinh bé thì sữa tiết nhiều, có mẹ lại ít sữa, và được nhiều người lý giải là do cơ địa mẹ đó như thế.

Có chuyện “cơ địa ít sữa, nhiều sữa” hay không?

Theo kinh nghiệm tư vấn, hỗ trợ và giúp đỡ các mẹ nuôi con bằng sữa mẹ, chúng tôi thấy điều này đúng. Tuy nhiên phải khẳng định: dù người có ít sữa thì tối thiểu là cũng đủ cho con bú. Con người đã trải qua hơn 3,5 triệu năm tiến hóa. Bấy nhiêu thời gian đó đã đủ để tích lũy các đặc điểm cấu tạo của bầu vú hoàn thiện đảm bảo cho việc sinh tồn của loài (có nghĩa đảm bảo tiết đủ sữa để có thể nuôi con).

Thực tế:

• Trường hợp 1: một số mẹ ở tháng thứ 7 của thai kỳ đã thấy sữa non đã chảy ướt áo.
• Trường hợp 2:  một số mẹ tuy không nhiều đến chảy ướt áo nhưng cũng có thể thu hoạch được một ít.
• Trường hợp 3: một số mẹ tới ngày sanh vẫn chưa thấy giọt sữa non nào.

Như vậy, có một sự liên hệ nào giữa dấu hiệu sữa non trong thai kỳ và lượng sữa tiết sau sinh. Tuy chưa thực hiện được một điều tra và thông kế chính thống nhưng qua kinh nghiệm tư vấn và trực tiếp giúp đỡ các mẹ giải quyết những vấn đề liên quan đến việc cho con bú, ít sữa sau sanh, tắc sữa sau sanh….Chúng tôi nhận thấy là có sự liên hệ mật thiết giữa hai vấn đề được nêu ra bên trên.

Tình huống thường thấy sau sinh

• Đối với trường hợp 1 và 2: Trong quí 3 của thai kỳ, nếu các mẹ thấy có sữa non rỉ, chảy là dấu hiệu đáng mừng. Các mẹ này sau sanh thường có rất nhiều sữa. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều mẹ mặc dù trong thai kỳ có thấy sữa non chảy nhưng khi sanh thì con lại không bú được sữa non và sau đó thì rất ít sữa. Và có nhiều nguyên nhân dẫn đến hậu quả đáng tiếc này.
• Đối với trường hợp 3: nhóm các mẹ dù còn vài tuần nữa sanh mà chưa thấy một tí sữa non nào thì thường sau sanh, các mẹ cũng nặn không ra sữa luôn. Điều này lại ảnh hưởng đến tâm lý các mẹ. Các mẹ lo lắng, stress nên càng gây ức chế  tiết sữa. Hậu quả là các bé  phải uống sữa công thức rất nhiều.

Cách giải quyết

Để khắc phục tình trạng này. Chúng tôi khuyên các bạn có một sự chuẩn bị sớm và chu đáo ngay từ lúc mang thai, đặc biệt là từ tuần thứ 20 trở đi:

• Uống nhiều nước, đặc biệt là nước nóng. Nước nóng có tác dụng làm giãn mạch, tăng tuần hoàn máu. Tuần hoàn máu tăng sẽ tăng hoạt động của các tế bào tạo sữa, giúp sữa non sẽ được tạo ra nhiều hơn.
• Tắm nước nóng (điều này được giải thích tương tự với việc uống nước nóng) và massage bầu vú trong lúc tắm (chú ý là cần massage hết sức nhẹ nhàng).
• Làm mềm đầu ti bằng cách bôi dầu oliu (hoặc dầu dừa) và vệ sinh đầu ti thật sạch để chuẩn bị tốt cho việc sữa được tiết ra khỏi vú. Đầu ti cứng sẽ gây khó khăn cho việc bú mút của bé. Đầu ti đóng nhiều bã nhờn sẽ cản trở việc tiết sữa ra ngoài. (Động tác tác động lên đầu ti cũng cần chú ý làm nhẹ nhàng, không được gây kích động mạnh đặc biệt là lúc thai còn nhỏ)
• Từ tuần từ 36 trở đi của thai kỳ, các mẹ có thể ăn một số thức ăn được dân gian cho là lợi sữa ví dụ: đu đủ, bồ ngót….Những thực phẩm này trong thành phần có một số hợp chất hóa học có cấu trúc tương tự hormon ocxytoxin (hormon kích thích tiết sữa). Ăn những thực phẩm này sẽ có tác dụng hỗ trợ cho việc tiết sữa non đã tạo sẵn trong bầu vú.
• Phải cho con bú liền trong vòng một giờ sau sinh. Ôm con càng nhiều càng tốt.  Thực hiện da tiếp da để giúp cơ thể người mẹ tiết nhiều hormon prolactin và ocxytoxin- hai hormon giúp sản sinh sữa và tiết sữa.

LƯU Ý: Chúng tôi muốn khẳng định lại một lần nữa: trên đây là cách mà chúng tôi đưa ra để giúp các bạn có một sự chuẩn bị tốt. Tuy nhiên, nếu như trong thai kỳ các bạn không hề thấy sữa non thì các bạn cũng không cần lo lắng. Bởi vì cơ thể đã được lập trình sẵn: SAU KHI CON RA KHỎI BỤNG MẸ (DÙ SINH THƯỜNG HAY  MỔ) THÌ CƠ THỂ SẼ BẮT ĐẦU TIẾT SỮA NON LIÊN TỤC TRONG 72H. Và tất nhiên sữa non là rất ít, nhưng đủ đáp ứng nhu cầu của bé. Và một điều vô cùng quan trọng, các mẹ cần nhớ là yếu tố tinh thần hết sức quan trọng, nó quyết định đến lượng sữa. Vì vậy các mẹ hãy dùng bộ não của mình chỉ huy cho cơ thể tiết sữa. Các mẹ cần kiên định là mình chắc chắn, chắn chắn đủ sữa cho con. Cho nên các mẹ hãy tự tin mà ôm con cho bú, càng lâu càng tốt. Việc cho con bú trực tiếp trong những ngày đầu sau sanh còn ảnh hưởng đến lượng sữa của mẹ sau này hơn cả dấu hiệu các mẹ thấy sữa non trong thai kỳ mà chúng tôi đề cập bên trên.

Trên đây là tất cả những gì chúng tôi đã quan sát, ghi chép và tích lũy được từ kinh nghiệm thực tế tiếp xúc, tư vấn, giúp đỡ nhiều mẹ trong quá trình nuôi con sữa mẹ.

Mong rằng ngày càng có nhiều mẹ sữa hiểu đúng bản chất vấn đề và nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn một cách tự nhiên.

Ms. Trương Trúc Phương

(Facebook: Truc Phuong Truong)